Εξέταση Αίματος στα Γαϊδούρια

Η εξέταση αίματος είναι ένα από τα πρώτα διαγνωστικά βήματα που γίνονται για τη διερεύνηση ενός περιστατικού. Μια μικρή ποσότητα αίματος είναι αρκετή για να γίνουν πολλές εξετάσεις, οι οποίες δίνουν στο κτηνίατρο χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία διαφόρων οργάνων. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να προσφέρει στους επισκέπτες της ιστοσελίδας, τους πίνακες με τα φυσιολογικά εύρη τιμών για τις παραμέτρους που ελέγχονται στο αίμα. Τα γαιδούρια δεν είναι άλογα και παρόλο που στη χώρα μας δεν υπάρχουν στοιχεία, το επιστημονικό προσωπικό της Vethelp θα προσπαθήσει να βοηθήσει στην εξέλιξη της ονιατρικής στην Ελλάδα.

  Εκτός από τα άρρωστα ζώα, τα υγιή γαιδούρια μπορούν επίσης να επωφεληθούν από τακτικές εξετάσεις αίματος, για παράδειγμα κάθε 1 ή 2 χρόνια. Τα περισσότερα εργαστήρια συγκρίνουν τα αποτελέσματα με τις φυσιολογικές τιμές αλόγων. Μεγάλης κλίμακας έρευνες που χρησιμοποίησαν ικανό αριθμό γαιδουριών οδήγησαν στην κατάρτιση πινάκων με τις φυσιολογικές τιμές των εξετάσεων αίματος. Συγκεκριμένα, το καταφύγιο γαιδουριών στη Βρετανία – DonkeySanctuary – και μια επιστημονική ομάδα από την Καλιφόρνια των Η.Π.Α. έχουν ασχοληθεί με το θέμα. Στην χώρα μας η επιστημονική ομάδα της Vethelpσχεδιάζει να πραγματοποιήσει μιας ευρείας κλίμακας παρόμοια έρευνα.

   Σε κάθε περίπτωση, περισσότερο επωφελές για το ίδιο το ζώο είναι να συγκρίνονται τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος με τις φυσιολογικές τιμές του ίδιου ζώου όταν ήταν αυτό υγιές. Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να γίνονται εξετάσεις αίματος ακόμα και σε υγιή γαιδούρια.

    Η αιμοληψία γίνεται από εξειδικευμένο κτηνίατρο και παρουσιάζει ιδιαιτερότητες σε σχέση με τα άλογα. Τα γαιδούρια έχουν πιο παχύ δέρμα και σε κάποια σημεία της διαδρομής της, η σφαγίτιδα φλέβα είναι αρκετά βαθιά. Επομένως σε αντίθεση με το άλογο, η αιμοληψία από τη σφαγίτιδα φλέβα των γαιδουριών παρουσιάζει αυξημένη δυσκολία. Επίσης, η αιμοληψία για εξετάσεις ρουτίνας θα πρέπει να αποφεύγεται αμέσως μετά από άσκηση, μετά από ταξίδι ή αν το ζώο είναι στρεσαρισμένο, διότι οι τιμές δεν θα είναι φυσιολογικές.

Οι εξετάσεις αίματος διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες, τη γενική αίματος, τις ειδικές βιοχημικές εξετάσεις και τις ειδικές εξετάσεις όπως κάποιες ορολογικές όπου αναζητούνται αντισώματα για συγκεκριμένες παθολογικές καταστάσεις.

   Παρακάτω, υπάρχει ο πίνακας με τις φυσιολογικές τιμές των εξετάσεων αίματος στα γαιδούρια. Δημοσιεύτηκεστοεπιστημονικόπεριοδικό “American Journal of Veterinary Research” υπότοντίτλο “Reference Ranges and the Influence of Age and Sex on Hematological and Serum Biochemical Values in Donkeys (Equus Asinus). Στην έρευνα συμμετείχαν 217 γαιδούρια από την περιοχή της Καλιφόρνια.

   Πρώτα παρουσιάζουμε τις παράμετρους που ελέγχουμε σε μια εξέταση γενική αίματος στα γαιδούρια.

Οι παράμετροι με Α/Α 1, 2, 3, 4, 5, 6, χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της αναιμίας και την αντίδραση του οργανισμού σε αυτή. Με τη παράμετρο με Α/Α 7 αξιολογείται η ικανότητα του οργανισμού να σταματάει τις αιμορραγίες με το μηχανισμό πήξης του αίματος. Οι παράμετροι με Α/Α 8 – 19 χρησιμοποιούνται για να αξιολογηθούν οι μεταβολές των διαφόρων κατηγοριών των λευκών αιμοσφαιρίων σε ποσοστό και σε απόλυτους αριθμούς. Οι μεταβολές αυτές συνοδεύουν διάφορα νοσήματα συνήθως λοιμώδους αιτιολογίας.

    Η παράμετρος με Α/Α 20 χρησιμοποιείται ως δείκτης καταστροφής ερυθρών αιμοσφαιρίων και ως δείκτης της ηπατικής λειτουργίας. Η παράμετρος με Α/Α 21 χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της αφυδάτωσης, της θρεπτικής κατάστασης και της ανταπόκρισης του οργανισμού στις ασθένειες. Τέλος η παράμετρος με Α/Α 22 είναι αυξημένη σε χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα.

   Στη συνέχεια παρουσιάζουμε τις βιοχημικές παραμέτρους που ελέγχουμε συχνότερα στα γαιδούρια.

   Η παράμετρος με Α/Α 1 χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της αφυδάτωσης, της θρεπτικής κατάστασης και της ανταπόκρισης του οργανισμού στις ασθένειες. Η παράμετρος με Α/Α 2 αποτελεί την κύρια πρωτείνη του ορού, η οποία είναι μειωμένη σε παθήσεις του ήπατος και στον υποσιτισμό. Η παράμετρος με Α/Α 3 είναι αυξημένη μετά από παρατεταμένη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, π.χ. σε λοιμώξεις. Οι παράμετροι με Α/Α 5, 9, 11, 12, 14 είναι αυξημένες σε παθήσεις του ήπατος.

   Η παράμετρος με Α/Α 6 μπορεί να έχει μειωμένη τιμή σε παθήσεις του ήπατος και αυξημένη σε παθήσεις των νεφρών. Οι παράμετροι με Α/Α 7, 17 μπορεί να αυξηθούν σε παθήσεις των νεφρών. Η παράμετρος με Α/Α 8 μπορεί να αυξηθεί με το στρες και την καταπόνηση, στη νόσο του Cushingκαι στο διαβήτη και είναι μειωμένη στον υποσιτισμό. Οι παράμετροι με Α/Α 10, 16, μπορεί να αυξηθούν σε κακώσεις και σε παθήσεις των μυών. Ο λόγος Αλβουμίνες προς Σφαιρίνες (παράμετρος με Α/Α 4) είναι μειωμένος με την αυξημένη παραγωγή σφαιρινών ως αποτέλεσμα αντιγονικής διέγερσης.

   Η παράμετρος με Α/Α 11 αυξάνεται σε παθήσεις του ήπατος και των μυών. Η ALTαυξάνεται συνήθως σε παθήσεις των μυών, και η SDHαυξάνεται μόνο σε παθήσεις του ήπατος. Η ALPσχετίζεται με το ήπαρ, τα οστά και τον πλακούντα. Το γ-GTσχετίζεται με τη λειτουργία των ηπατοκυττάρων και της χοληδόχου κύστης. Ο ανόργανος φωσφόρος μειώνεται με την ανεπαρκή πρόσληψη τροφής και την εντερική δυσαπορρόφηση. Η παράμετρος με Α/Α 18 αυξάνεται στη νεοπλασία, στη νεφρική ανεπάρκεια, στην λύση των οστών και στην υπερβιταμίνωση D, ενώ μειώνεται στη δυσαπορρόφηση, στην ανεπάρκεια τροφής και στον ιδρώτα.

    Το νάτριο είναι απαραίτητο για τη κατακράτηση υγρών από τους νεφρούς. Μπορεί να είναι μειωμένο στη διάρροια, σιελλόρροια, με τον ιδρώτα και στην ανεπάρκειά του στη τροφή. Μπορεί να αυξηθεί με την έλλειψη νερού ή με την κατανάλωση τροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Το κάλιο είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική καρδιακή και νευρομυϊκή λειτουργία. Μπορεί να αυξηθεί στη μυϊκή καταπόνηση, νεφρική δυσλειτουργία, στην ουρολιθίαση. Μπορεί να μειωθεί με την ανορεξία, τη διάρροια, την εφίδρωση και με τη παρατεταμένη άσκηση.

   Στην αρχή του άρθρου αναφέραμε ότι τα γαιδούρια δεν είναι άλογα. Παρακάτω θα αναφέρουμε κάποιες ιδιαιτερότητες που ισχύουν για αυτά τα υπέροχα ζώα. Σε σχέση με τα άλογα, τα γαιδούρια έχουν λιγότερα αλλά μεγαλύτερα ερυθρά αιμοσφαίρια. Ο ικτερικός δείκτης και η συγκέντρωση της χολερυθρίνης έχουν χαμηλότερες τιμές, ενώ οι τιμές του CPKκαι του γ-GT είναι υψηλότερες.

    Τα γαιδούρια που εργάζονται έχουν μικρότερα επίπεδα νατρίου στο αίμα τους σε σχέση με τα κατοικίδια γαιδούρια εξαιτίας της έντονης εφίδρωσης. Οι μικρόσωμες φυλές γαιδουριών έχουν υψηλότερες τιμές LDHσε σχέση με τα μεγαλόσωμα. Τα θηλυκά γαιδούρια έχουν υψηλότερες τιμές MCH, MCHC, αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων και ουδετερόφιλων σε σχέση με τα αρσενικά.

    Επιπρόσθετα η ηλικία του ζώου επηρεάζει τις τιμές των αιματολογικών παραμέτρων. Ο αριθμός εωσινόφιλων, το MCV, MCH, η συγκέντρωση των σφαιρινών, των πρωτεϊνών του πλάσματος και του ορού αυξάνονται με την ηλικία. Αντίθετα, ο αριθμός των ερυθροκυττάρων, των αιμοπεταλίων, η συγκέντρωση του ινωδογόνου, της γλυκόζης και του καλίου μειώνονται με την ηλικία. Ο αριθμός των λεμφοκυττάρων και της ALPμειώνεται με την ηλικία. Ο αριθμός των εωσινόφιλων αυξάνεται με την ηλικία, μάλλον ως αποτέλεσμα του αυξημένου φορτίου εσωτερικών παρασίτων. Πολλά υγιή ηλικιωμένα γαιδούρια έχουν αυξημένες τις τιμές των δεικτών της ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας, οι οποίες παραμένουν υψηλές για χρόνια, χωρίς το ζώο να παρουσιάσει κλινικά συμπτώματα.

   Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις, εκτός από τη γενική αίματος και το βιοχημικό – ορμονικό προφίλ, μπορούν να γίνουν και ειδικές ορολογικές εξετάσεις, στις οποίες διερευνάται η ύπαρξη αντισωμάτων έναντι συγκεκριμένων παθολογικών παραγόντων. Οι πιο συχνές εξετάσεις είναι για την λοιμώδη αναιμία των ιπποειδών (Coggin’stest) και για την ίωση του Δυτικού Νείλου.

    Στην κατηγορία «Ονιατρική» των κτηνιατρικών άρθρων θα παρουσιαστούν οι συχνότερες παθολογικές καταστάσεις των γαιδουριών και σε κάθε μία από αυτές θα παρουσιαστούν τα αντίστοιχα ευρήματα από τις αιματολογικές εξετάσεις.