Η επιληψία εμφανίζεται και στους σκύλους και μάλιστα είναι η συχνότερη παθολογική κατάσταση του νευρικού συστήματος στο είδος αυτό. Υπάρχουν ενδείξεις πως ορισμένες φυλές εμφανίζουν γενετική προδιάθεση. Η επιληψία έχει ισχυρό αντίκτυπο στην υγεία του σκύλου και στη σχέση κηδεμόνα-ζώου, καθώς ο επιληπτικός σκύλος χρειάζεται εφ΄όρου ζωής φαρμακευτική αγωγή και αυξημένη φροντίδα.
Η επιληψία είναι μια λειτουργική διαταραχή του εγκεφάλου κατά την οποία επισυμβαίνουν υποτροπιάζουσες κρίσεις με περιόδους μεταβολής του επιπέδου της συνείδησης.
Ως επιληπτική κρίση ορίζεται το αποτέλεσμα παροξυστικής αλλά συντονισμένης εκπόλωσης μιας ή περισσοτέρων ομάδων νευρώνων του φλοιού ή των υποφλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου που κλινικά χαρακτηρίζεται από διαταραχές της συνείδησης και της συμπεριφοράς και από αυτόνομα συμπτώματα σε συνδυασμό με απροαίρετη κινητική δραστηριότητα.
Η ορολογία που χρησιμοποιείται για το είδος της επιληπτικής κρίσης είναι η ίδια με την ιατρική του ανθρώπου. Όμως στο σκύλο δεν έχουν περιγραφεί όλα τα είδη των επιληπτικών κρίσεων. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε όλα τα είδη και θα επισημάνουμε ποια από αυτά έχουν περιγραφεί στο σκύλο, ώστε οι επισκέπτες της ιστοσελίδας μας να έχουν μια ολοκληρωμένη ενημέρωση.
Οι επιληπτικές κρίσεις κατηγοριοποιούνται σε 2 μεγάλες ομάδες, τις εστιακές ή εντοπισμένες και τις γενικευμένες, ανάλογα από το πόσο επηρεάζεται ο εγκέφαλος από τη μη φυσιολογική νευρωνική δραστηριότητα.
Οι εστιακές κρίσεις διακρίνονται στις απλές κινητικές εστιακές κρίσεις, στις σύνθετες ή ψυχοκινητικές και στις απλές ή σύνθετες με δευτερογενή γενίκευση. Και τα τρία αυτά είδη εστιακών κρίσεων έχουν περιγραφεί στο σκύλο. Στις εστιακές κρίσεις, η μη φυσιολογική νευρωνική δραστηριότητα περιορίζεται σε μια σχετικά μικρή περιοχή του εγκεφάλου.
Στον άνθρωπο κατά τη διάρκεια των απλών εστιακών κρίσεων μπορεί να υπάρχουν σπασμοί στη μια πλευρά του σώματος, αιμωδία ή κνησμός, δυσκαμψία των μυών των άνω και κάτω άκρων, και του προσώπου, οπτικές γευστικές ή οσφρητικές ψευδαισθήσεις και αιφνίδια έντονα συναισθήματα. Το άτομο διατηρεί τις αισθήσεις του σε όλη τη διάρκεια.
Στις σύνθετες εστιακές κρίσεις, ο άνθρωπος βρίσκεται σε συγχυτική κατάσταση και δεν ανταποκρίνεται, μπορεί να κάνει περίεργες, επαναλαμβανόμενες, εμφανώς άσκοπες κινήσεις και μπορεί να φωνάζει ή να κραυγάζει, αν και δεν πονά. Το άτομο διατηρεί τις αισθήσεις του, αλλά συνήθως δεν θυμάται τη κρίση.
Στο σκύλο οι απλές ή σύνθετες μερικές επιληπτικές κρίσεις συνήθως οφείλονται σε εστιακή οργανική εγκεφαλοπάθεια και κλινικά εκδηλώνονται με εντοπισμένη κινητική δραστηριότητα (τονικοί ή κλονικοί σπασμοί ομάδας μυών), αυτόνομη δραστηριότητα και διαταραχές της συμπεριφοράς. Οι τελευταίες εκδηλώνονται με αποπροσανατολισμό, στερεότυπες κινήσεις, φοβία ή επιθετικότητα και μπορεί να διαρκέσουν ώρες. Οι ψυχοκινητικές αυτές επιληπτικές κρίσεις είναι ιδιαίτερα συχνές στην εγκεφαλίτιδα από νόσο του Carre ή μόρβα.
Οι γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις που έχουν περιγραφεί στο σκύλο είναι οι τονικές, οι κλονικές και οι τονικοκλονικές.
Στον άνθρωπο έχουν περιγραφεί περισσότερες. Εκτός από τις παραπάνω, εμφανίζονται, επίσης, οι μυοκλονικές, οι ατονικές και οι αφαιρετικές κρίσεις.
Στις γενικευμένες κρίσεις, η μη φυσιολογική νευρωνική δραστηριότητα επηρεάζει το μεγαλύτερο τμήμα ή ολόκληρο τον εγκέφαλο και έχουν περιγραφεί οι παρακάτω έξι υπότυποι.
1) Τονικές κρίσεις. Στις κρίσεις αυτές οι μύες γίνονται ξαφνικά δύσκαμπτοι, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα ο άνθρωπος να χάνει συχνά την ισορροπία του και να πέφτει, συνήθως προς τα πίσω. Οι τονικές κρίσεις συμβαίνουν συνήθως χωρίς προειδοποίηση, είναι συνήθως σύντομης διάρκειας και το άτομο αναρρώνει γρήγορα.
2) Μυοκλονικές κρίσεις. Αυτές συμβαίνουν γενικώς αμέσως μετά την αφύπνιση. Κατά τη διάρκεια των κρίσεων αυτών, οι βραχίονες, οι κνήμες ή το σώμα συσπάται ή τινάζεται. Μία κρίση διαρκεί συνήθως μόνο για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, αλλά μερικές φορές μπορεί να συμβούν αρκετές κρίσεις με γρήγορη διαδοχή. Οι μυοκλονικές κρίσεις μπορεί να συμβαίνουν μόνες τους, αλλά συνήθως προκύπτουν σε συνδυασμό με άλλα είδη, όπως οι τονικοκλονικές κρίσεις.
3) Κλονικές κρίσεις. Οι κρίσεις αυτές είναι παρόμοιες με τις μυοκλονικές, προκαλώντας τινάγματα ή σπασμούς των μελών ή του σώματος,αν και διαρκούν περισσότερο, συνήθως έως και δύο λεπτά. Επιπροσθέτως, ένα άτομο που πάσχει από μία κλονική κρίση μπορεί να χάσει τις αισθήσεις του.
4) Τονικοκλονικές κρίσεις. Γνωστές επίσης και ως gran mal seizures. Στην αρχή το σώμα καθίσταται άκαμπτο και μετά ακολουθούν ανεξέλεγκτοι σπασμοί ή τινάγματα. Ο άνθρωπος χάνει τις αισθήσεις του και συχνά χάνει και τον έλεγχο της κύστης του. Τυπικώς, η κρίση τελειώνει αυτομάτως μετά από μερικά λεπτά και στη συνέχεια το άτομο μπορεί να εμφανίζει υπνηλία και σύγχυση.
5) Ατονικές κρίσεις. Μερικές φορές καλούνται και προσβολές πτώσης. Κατά τη διάρκεια της κρίσης οι μύες χαλαρώνουν αιφνίδια και το άτομο γίνεται υποτονικό, γεγονός που οδηγεί συχνά σε απώλεια της ισορροπίας και πτώση συνήθως προς τα μπροστά. Όπως και οι τονικές κρίσεις, οι ατονικές συμβαίνουν χωρίς προειδοποίηση, είναι σύντομης διάρκειας και το άτομο αναρρώνει γρήγορα μετά την κρίση.
6) Αφαιρετικές κρίσεις. Αναφέρονται και ως μικρές εστιακές κρίσεις. Αυτό το είδος επιληπτικής κρίσης επηρεάζει συνήθως τα παιδιά. Κατά τη διάρκεια μιας αφαιρετικής κρίσης, το άτομο χάνει την επίγνωση του περιβάλλοντος και φαίνεται να ατενίζει με κενό βλέμμα το άπειρο. Μία κρίση διαρκεί τυπικά λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα και σε κάποιες περιστάσεις οι κρίσεις συμβαίνουν αρκετές φορές την ημέρα.
Στο σκύλο οι βαριάς μορφής γενικευμένες κινητικές κρίσεις είναι ο συχνότερος τύπος αφού παρουσιάζεται στο 80% των επιληπτικών ζώων. Οι κρίσεις αυτές χαρακτηρίζονται από διαταραχές της συνείδησης, τονικούς, κλονικούς ή τονικοκλονικούς μυϊκούς σπασμούς, σιελόρροια και απροαίρετη ούρηση ή αφόδευση. Οι κρίσεις μπορεί να εμφανιστούν μία μόνο φορά το 24ωρο (μεμονωμένες), να είναι περισσότερες από δύο για το ίδιο χρονικό διάστημα (ομαδικές) ή να συνεχίζονται για διάστημα μισής ώρας ή και περισσότερο (επιληπτική κατάσταση ή statusepilepticus).
Στην επιληπτική κρίση διακρίνονται το πρόδρομο στάδιο ή αύρα, το κύριο και το μετεπιληπτικό στάδιο. Στην αύρα, ο σκύλος συνήθως παρουσιάζει ανησυχία, άσκοπη περιπλάνηση, συνεχόμενα κλαψουρίσματα, στερεότυπες κινήσεις και επιζητεί τη παρουσία του κηδεμόνα του. Σε πολλά ζώα το στάδιο αυτό απουσιάζει ή εκδηλώνεται με τόσο ήπια συμπτωματολογία ώστε να περνά απαρατήρητο. Το κύριο στάδιο της επιληπτικής κρίσης διαρκεί από 30 δευτερόλεπτα ως λίγα λεπτά και χαρακτηρίζεται από διαταραχές της συνείδησης, τονικούς, κλονικούς ή τονικοκλονικούς μυϊκούς σπασμούς, ακράτεια ούρων και κοπράνων, σιελόρροια και μυδρίαση. Στο μετεπιληπτικό στάδιο, οι σκύλοι παρουσιάζουν άσκοπη περιπλάνηση, ανησυχία, αποπροσανατολισμό, κατάπτωση ή λήθαργο, μυϊκή αδυναμία, αμαύρωση, πολυδιψία και πολυφαγία. Πολλά ζώα ουρούν και αφοδεύουν με τρόπο που να δίνεται η εντύπωση της ακράτειας. Τα συμπτώματα του μετεπιληπτικού σταδίου διαρκούν από λίγα λεπτά μέχρι και 24 ώρες.
Τα αίτια των επιληπτικών κρίσεων είναι πολυάριθμα. Ταξινομούνται σε εξωκρανιακά και σε ενδοκρανιακά. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται οι μεταβολικές εγκεφαλοπάθειες και οι νευροτοξικώσεις και στη δεύτερη, οι οργανικές εγκεφαλοπάθειες, η ιδιοπαθής και η επίκτητη επιληψία. Η ιδιοπαθής επιληψία είναι το συχνότερο αίτιο επιληπτικών κρίσεων στο σκύλο και για αυτό θα την αναλύσουμε σε ξεχωριστό άρθρο.
